فریدون مجلسی در جهان امروز، اصل اساسی در روابط بین‌الملل، منافع ملی كشورها است. هر كشوری تلاش می‌كند مبتنی بر منافع ملی خود، راهبردهای كلانش در اتمسفر بین‌المللی را شكل دهد. از سوی دیگر باید توجه داشت محكومیت هر نوع اشغالگری، یك رفتار خردمندانه و قرار گرفتن در كنار اشغالگران یك اشتباه تاریخی است كه در نهایت منافع ملی كشور را دچار اخلال می‌سازد. این واقعیت كه مقامات ارشد ایران باید اشغال اوكراین توسط روسیه را محكوم كنند، یك اصل بدیهی و غیر قابل بحث است و اگر در روزهای ابتدایی این رویداد، رفتار دیگری رخ داده است، باید نقد و نكوهش شود. كشور اوكراین به‌طور تاریخی یك كشور معتدل و تقریبا ثروتمند است كه از منظر اقتصادی نیمه‌صنعتی و نیمه‌كشاورزی محسوب می‌شود. با توجه به نزدیكی جغرافیایی این كشور با روسیه، بخشی از جمعیت اوكراین را روس‌ها تشكیل می‌دهند و این جمعیت بهانه روس‌ها برای دخالت در این كشور بوده است. به همین بهانه در سال 2014، روس‌ها شبه‌جزیره كریمه را اشغال كردند، رفتاری كه در سال 2022 به بهانه حمایت از 2استان روس تبار شرقی اوكراین تكرار شد و روسیه با همه توانایی نظامی و راهبردی خود، اوكراین را تحت تهاجمات گسترده قرار داد. بعد از رفتار غیرمسوولانه روس‌ها به جز برخی كشورهای تمامیت‌خواه و غیر مردمی، اغلب كشورهای جهان به محكومیت روسیه پرداختند و مناسبات ارتباطی، اقتصادی، تجاری و... خود با روسیه را در وضعیت تعلیق قرار دادند. مردم ایران نیز كه سابقه تاریخی ناخوشایندی از روس‌ها دارند، بلافاصله پس از آغاز نبرد اوكراین به نقد رفتارهای روسیه پرداختند و از مردم مظلوم اوكراین در برابر اشغالگران حمایت كردند. مردم ایران در حافظه جمعی خود به یاد می‌آورند كه در قرون گذشته، روسیه شهرهای بسیاری از ایران بزرگ را در قالب قراردادهای تركمانچای و گلستان جدا كرد. این رفتار روس‌ها، اما تنها مختص به گذشته نیست. در بسیاری از بزنگاه‌ها، از جمله شهریور 20 در جریان اشغال ایران، مشاركت مستقیم داشته‌اند. بر این اساس، روس‌ها همواره نزد مردم ایران بدنام بوده‌اند و آن دسته از افراد و جریانات ایرانی كه تلاش می‌كردند به روس‌ها تكیه كنند نیز مورد تایید ملت ایران قرار نگرفته‌اند. مردم ایران و سایر كشورها امروز به مدد شبكه‌های اجتماعی از نزدیك می‌بینند كه روس‌ها در اوكراین چه می‌كنند و چگونه ادوات نظامی خود را در برابر مردم اوكراین به گردش درمی‌آورند. بدون اینكه متوجه باشند در اثر این تجاوزات آشكار، چه مصائب و بلایایی متوجه مردم عادی و ضعیف این سرزمین می‌شود. بعد از انواع و اقسام تحریم‌ها از سوی ملل مختلف، امروز خبر رسید كه آلمان‌ها كه در میان كشورهای اروپای غربی، مناسبات نزدیكی به روس‌ها داشته‌اند، تحریم‌های گسترده‌ای علیه روسیه اعمال كرده‌اند. این كشور كه مشتری مهم گاز صادراتی روسیه محسوب می‌شود اعلام كرده است دیگر وارداتی از روسیه نخواهد داشت. آلمان 2میلیارد یورو گاز مایع از كشورهایی چون آذربایجان، قطر و... خریداری كرده است. وقتی از منافع ملی ایران صحبت می‌كنیم، یعنی ایران بتواند از ظرفیت‌های موجود خود بهترین بهره‌برداری را داشته باشد. طی سال‌ها و دهه‌های قبل، ایران به عنوان دومین دارنده ذخایر گازی جهان، مهم‌ترین جایگزین روسیه برای صادرات گاز به اروپا محسوب می‌شد. طرح‌های مختلفی برای این منظور طراحی شد، اما به این دلیل كه روس‌ها مایل نبودند رقیبی برای صادرات گاز داشته باشند، همواره در آتش رویارویی ایران با غرب دمیدند، تا ایران نتواند براساس منافعش عمل كند. بر این مبنا است كه در یك چنین روزهایی كه قطر و آذربایجان در شمایل صادركنندگان گاز به اروپا وارد عمل شده‌اند، ایران بیرون گود نشسته و هیچ نقشی در این مراودات جهانی ایفا نمی‌كند. انگار نه انگار كه ایران دومین دارنده ذخایر گازی در جهان است و به نسبت قطر و آذربایجان مسیر سهل‌الوصول‌تری برای كشورهای اروپایی است. در این شرایط ضروری است یك‌بار دیگر، ضرورت تامین منافع ملی را در مواجهه با پدیده‌های بیرونی یادآور شویم، منافعی كه نه فقط مختص یك نسل و یك گروه، بلكه متعلق به نسل‌های آینده این سرزمین است. نسل‌هایی كه زمانی از خود خواهند پرسید كه گذشتگان برای استیفای منافع ما چه كردند و چه نكردند؟ نسلی كه مسوولان امروز كشور را قضاوت خواهند كرد و...
نظرات